Zintegrowany pakiet multi Cancer plus - Oncothermia Program w Bangkoku, Tajlandia

Gdy do zdrowego organizmu dostają się obce związki lub mikroorganizmy (patogeny), uruchamia się mechanizm tzw. “odpowiedzi immunologicznej”. Ta reakcja obronna ma na celu ich zniszczenie.

Odpowiedź immunologiczna polega na aktywnej produkcji przez specjalne komórki organizmu unikalnych białek — przeciwciał. Przeciwciała reagują na molekuły “obcych” — antygeny. Na przykład, antygenami mogą być:

• białka na powierzchni wirusów i bakterii;
• komórki przeszczepów;
• pyłki;
• antygeny nowotworowe, obecne tylko w komórkach złośliwych nowotworu.

Z powodu specyfiki komórek nowotworowych nasza odporność nie zawsze jest w stanie rozpoznać i zniszczyć nowotwór. Dlatego właśnie stworzono immunoterapię.

Leki immunoterapeutyczne działają na różne sposoby: jedne “oznakowują” komórki nowotworowe, zmieniając je w cel dla układu odpornościowego, inne — bezpośrednio je zabijają, a jeszcze inne po prostu wzmacniają odporność ogólnie.

Obecnie są nawet leki, które mogą zapobiegać rozwojowi raka, na przykład szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy.

Immunoterapia przepisywana jest przy wszystkich rodzajach i etapach procesu onkologicznego. Prawie nie wywołuje skutków ubocznych, co więcej, stosowana jest w celu złagodzenia stanu po radioterapii lub chemioterapii. Immunoterapia jest zalecana jako część kompleksowej terapii przeciwrakowej (w połączeniu z metodami chirurgicznymi, radiologicznymi i chemioterapeutycznymi).

Na wczesnych etapach rozwoju raka stymulacja układu odpornościowego sprzyja osiągnięciu trwałej remisji, a nawet całkowitemu wyleczeniu pacjenta.

Na późnych etapach — jest częścią kompleksu paliatywnego, a w niektórych przypadkach może być jedyną szansą na wyleczenie.

Leczenie immunoterapeutyczne raka polega na podaniu pacjentowi specjalnego preparatu biologicznego, który ma wysoką aktywność przeciwnowotworową. Często takie leki są produkowano indywidualnie dla każdego pacjenta na podstawie komórek jego nowotworu. Do syntezy szczepionek pobranie materiału komórkowego mogą przeprowadzać również u innych pacjentów. W specjalnie wyposażonym laboratorium tkanki nowotworu przechodzą obróbkę, na podstawie której syntetyzowany jest lek.

Immunoterapia — długotrwały proces, podczas którego stan pacjenta jest pod stałą kontrolą lekarzy.

Preparaty związane z immunoterapią dzielą się na 3 podstawowe grupy:

1. Szczepionki przeciwnowotworowe. Mogą zapobiegać wystąpieniu raka;
2. Niespecyficzna immunoterapia. Wzmacnia układ odpornościowy, przywraca siły do walki z chorobą;
3. Monoklonalne przeciwciała. “Oznaczają” komórki nowotworowe, prowokując atak układu odpornościowego pacjenta.

Z wszystkich rodzajów immunoterapii raka najczęściej do leczenia procesu onkologicznego stosuje się monoklonalne przeciwciała.

Monoklonalne przeciwciała zawdzięczają swoją nazwę komórce, od której pochodzą (klonowanej). Preparaty na bazie przeciwciał różnią się obiektem i sposobem działania. Stosuje się je do walki z różnymi rodzajami raka (na przykład chłoniakami, rakiem piersi).

Istnieją 2 grupy monoklonalnych przeciwciał: skoniugowane i nieskoniugowane.

Nieskoniugowane monoklonalne przeciwciała stosuje się najczęściej. Po wprowadzeniu do organizmu pacjenta, przyłączają się do specjalnego białka (antygenu) na powierzchni komórek nowotworowych i w ten sposób “oznaczają” je dla układu odpornościowego.

Skoniugowane monoklonalne przeciwciała — białka połączone z innymi aktywnymi substancjami (na przykład cząsteczką radioaktywną lub lekiem chemioterapeutycznym). Ta kombinacja pozwala działać bezpośrednio na raka, unikając uszkodzenia zdrowych narządów. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jest zminimalizowane.

Najczęściej stosowane preparaty w immunoterapii raka oparte są na następujących komponentach:

• cytokiny – białka, które zapewniają zgodność działania różnych systemów organizmu (odpornościowego, nerwowego, endokrynnego). Obejmuje substancje uruchamiające i stymulujące procesy immunologiczne w organizmie (na przykład interferony – niszczą komórki złośliwego nowotworu);
• terapia komórkowa: T-helpery, CTL-terapia (CTL) – komórki odpornościowe, które mają szkodliwy wpływ na nowotwór;
• komórki dendrytyczne – pochodzenia szpikowego, łączą się z komórkami nowotworowymi i unieszkodliwiają je. Do tej grupy zaliczają się:
  • Komórki TIL (lymphocytes infiltrujące nowotwór) - limfocyty infiltrujące nowotwór (TIL-terapia jest aktywnie stosowana do leczenia czerniaka);
  • Komórki LAK (limfokiny- aktywowane komórki zabójcze) są toksyczne dla komórek nowotworowych, stanowią podstawę terapii LAK.
• szczepionki przeciwnowotworowe – działają prewencyjnie, stymulując produkcję przeciwciał przeciwnowotworowych;
• immunomodulatory i immunostymulatory.

Preparaty immunoterapii nie należą do toksycznych substancji. Zostały stworzone w celu nauczenia organizmu (odporności) pacjenta identyfikacji komórek rakowych i przyczyniania się do ich zniszczenia. Jednak w niektórych przypadkach mogą wystąpić rzadkie skutki uboczne:

• osłabienie;
• nudności, wymioty;
• reakcja alergiczna (np. wysypka lub zaczerwienienie);
• zapalenie błon śluzowych;
• obniżenie ciśnienia krwi.

Immunoterapia w onkologii rozwija się dynamicznie i jest szeroko stosowana w klinikach za granicą, gdzie w ostatniej dekadzie opracowano unikalne skuteczne preparaty. W oparciu o kliniki uniwersyteckie i duże firmy farmaceutyczne prowadzone są coraz intensywniejsze badania naukowe, intensywnie poszukiwane są nowe środki i prowadzone są prace nad ich opracowaniem.